Αν μπορεις, πες το!

Πολλοί είναι εκείνοι που με ρωτούν εάν μιλάω Πολωνικά και μερικοί από αυτούς το παίρνουν μάλιστα και ως δεδομένο: "Φυσικά μιλάς Πολωνικά, έ;" Μιλάς, δε μιλάς; Πώς αμέ, μιλάω. Εκ γενετής. Επίσης εκ περιτροπής, εξ αγχιστείας και εξ αμάξης. Α, και εκ Τρίκκης, που λέει και ένας συνάδελφος μπλόγκερ.
Όλοι αυτοί που ρωτάνε βέβαια, και ακόμα χειρότερα όλοι αυτοί που υποθέτουν, δεν έχουν ιδέα για τι γλώσσα μιλάμε. Δηλαδή, στην καλύτερη περίπτωση ξέρουν πέντε πολωνικές λέξεις, οι οποίες είναι: Βαζέχα, Βάντσιχ, Λέγκια, Βοϊτίλα(ς) και Αλληλεγγύη. Εξ αυτών, λοιπόν, υποθέτουν ότι πρόκειται για μια σχετικά απλή γλώσσα και εν πάση περιπτώσει, αυτοί γιατί έρχονται εδώ και τα μαθαίνουν τα ελληνικά φαρσί, καλύτεροι είναι από εμάς; Ά, μα πιά!
Δεν ξέρω, τι να σας πώ... Πιθανώς να είναι και καλύτεροι, διότι έτσι ακριβώς έχουν τα πράγματα. Αυτοί ερχονται εδώ και τα μαθαίνουν τα ελληνικά φαρσί και πολύ γρήγορα μάλιστα. Και, προσέξτε τώρα. Δεν μιλάμε για πυρηνικούς επιστήμονες (μόνο). Μιλάμε για την κυρία που σου καθαρίζει το σπίτι, για την άλλη κυρία που σου κρατάει τα παιδιά, για τον κύριο που σου χτίζει το παράνομο στην ταράτσα, αλλά ακόμα και για τους ποδοσφαιριστές, οι οποίοι -ως γνωστόν- δεν είχαν ποτέ την καλύτερη σχέση με τα γράμματα, διότι αν την είχαν θα ήταν στο σχολείο και όχι στις αλάνες να κλωτσάνε το τόπι.
Ο άντρας μου, που δεν ανήκει στις παραπάνω κατηγορίες και είναι του Πανεπιστημίου, ας πούμε, τρία χρόνια έμεινε στην Ελλάδα και -χωρίς μαθήματα- τώρα είμαστε στη διαφορά μεταξύ του εκπορνεύω και του εκπορεύω. Μερικές φορές μάλιστα με ρωτάει πράγματα που ακόμα κι εγώ βρίσκω σχετικά δύσκολο να εξηγήσω. Για να είμαι ειλικρινής, ο μόνος Πολωνός που ξέρω ο οποίος δεν κατάφερε ποτέ του να μιλήσει ελληνικά είναι ο Γιάτσεκ Γκμοχ, όμως με διαβεβαιώνουν ότι και στα πολωνικά δεν τα πάει πολύ καλύτερα...
Κάπως έτσι σκεφτόμουν κι εγώ όταν ξεκινησε η σχέση μου με την πολύ ενδιαφέρουσα (υποθέτω) αυτή γλώσσα και πίστευα ότι ήταν θέμα λίγου χρόνου μέχρι να την δαμάσω.
ΧΑ!
Και πάλι ΧΑ!

Για την ακριβεια
ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ

Τον 19ο αιώνα, κατά τη διάρκεια του οποίου η Πολωνία δεν υφίστατο, καθώς την είχαν -εξαιρετικά δημοκρατικά- μοιράσει μεταξύ τους η Αυστρία, η Γερμανία καο η Ρωσια, πολλοί Πολωνοί αντιφρονούντες είχαν βρει καταφύγιο στις μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις. Στο Λονδίνο, ο Κάρολος Ντίκενς έκανε παρέα με κάποιους από αυτούς. Μια ημέρα ο υπηρέτης του χτύπησε την πόρτα του γραφείου του και του είπε: "Κύριε, σας ζητά ένας Πολωνός κύριος του οποίου το επίθετο αποτελείται από μερικά σύμφωνα, αλλά κανένα φωνήεν..."
Ο δυστυχής υπηρέτης δεν είχε και πολύ άδικο. Το πρόβλημα δε είναι ότι από τα "μερικά" αυτά σύμφωνα, το 80% είναι βέβαιον ότι είναι σ, ζ, τσ και ένα εκατομμύριο πιθανές εκδοχές τους.
Πραγματικά δεν φανταζόμυν ποτέ ότι υπάρχουν τόσο πολλοί τρόποι να συρρίσεις...
Δίπλα στο σπίτι μου υπάρχει μια περιοχή που μου φέρνει στο νου τον συγκεκριμένο υπηρέτη, κάθε φορά που διαβάζω την σχετική ταμπέλα.
JAZGARZEWSZCZYCZNA
Απλό είναι. Δεν είναι; Μιλάς πολωνικά, δεν μιλάς;
Μιλάω και φτύνω και τα κουκούτσια...
Να σημειώσω, δε, ότι στην παραπάνω λέξη, όλα τα σ, ζ και τα λοιπά, προφέρονται και μάλιστα το καθένα με διαφορετικό τρόπο. Έχουμε "σ" παχύ, πιο παχύ, αδύνατο, σε δίαιτα, ή ανορεξικό. Έχουμε "ζ" που σφυρίζει σα τρένο, σαν τσαγιέρα, σαν τον Βασάρα ή σαν τον Καζναφέρη... Ενίοτε, όλα μαζί σε μια λέξη.
Και βέβαια θα ήταν απλό αν τελείωνε εκεί.
Εκείνοι που ανέφερα πιο πάνω, που νομιζουν ότι ξέρουν πέντε πολωνικές λέξεις να το ξεχάσουν.
Σ' αυτή τη γλώσσα τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται και η ζωή είναι γεμάτη εκπλήξεις:
Ο Βοϊτίλα(ς), λοιπόν, είναι Βοϊτί-ου-α. Όπου το -ου- είναι το γράμμα ł, το οποίο εμείς διαβάζουμε σαν λ, όμως αυτό δεν είναι. Ούτε ου είναι ακριβώς. Είναι κάτι ανάμεσα σε λ και ου. Με τον ίδιο τρόπο ο Βαλέσα δεν είναι Βαλέσα αλλά Βαουένσα (διότι ξέχασα να σας πω ότι το e όταν έχει υπογεγραμμένη είναι -εν- όπου το ν δεν είναι ακριβώς ν αλλά κάτι κοντινό που προφέρεται με το στόμα κλειστό στις 70 μοιρες.
Και πάει λέγοντας.
Ο Βαζέχα ο καημένος είναι κάτι σε Βαρσζίχα, με το ζ παχύ σαν καλοκαιρινή ζέστη με υγρασία και το ρ ελαφρύ σαν κελάιδισμα πουλιού το Φθινόπωρο.
Η Βίσλα Κρακοβίας είναι φυσικά Βίσουα και το μόνο που είναι όπως το ξέρετε είναι το Άουσβιτς, που έτσι κι αλλιώς δεν είναι πολωνικό, αλλά γερμανικό.

Το χειρότερο μέσα σε όλα αυτά δεν σας το είπα:
ΠΡΕΠΕΙ να μάθω πολωνικά, διότι ο γιός μου έχει αρχίσει ήδη και τα μιλάει. Και όταν δεν τον καταλαβαίνω, με κοιτάει σαν να είμαι χαζή.

Το σκατό...